Phim Viễn Tưởng: Văn hóa văn nghệ,Huyền thoại về những Pơtao đừng ngai (5),Huyền thoại về những Pơtao không trung ngai (5) - Báo đánh an TP trợn Nẵng: CADN Online- Kết nối niềm tin

Huyền thoại về những Pơtao chả ngai (5)Cập nhật: mức hai, 29/9/2014 - 10h31'

Huyền thoại về những Pơtao chứ ngai vàng (4)
Huyền thoại về những Pơtao không ngai rồng (3)
Huyền thoại về những Pơtao chả ngai vàng (2)
Huyền thoại phứt những Pơtao không trung ngai

* Bài cuối: Khép lại một huyền thoại

(Cadn.Com.Vn) - tã mặt trời chửa rọi ánh sáng đầu tiên trên ngọn núi Chư tui Yang, người dân làng Plei Ơi chuẩn bị cho ngày lễ trọng đại của buôn làng. Bởi lần này chiếc gươm thần của Vua Lửa được chuyển về “chốn ở” mới khang trang hơn, được bảo sang̉n tốt hơn và cũng là buổi lễ cuối cùng khép lại một huyền thoại về các Pơtao.

Buổi cúng cuối cùng

4 giờ sáng, làng Plei Ơi (xã Ayun Hạ, H. Phú Thiện) vẫn còn chiêm bao ngủ dù họ biết rằng ngày nay tại nhà bà Kpăh H’Nhik – vợ của Pơtao Apui Siu Luynh (vị Vua Lửa đời thứ 14) sẽ diễn vào ngờ lễ trọng đại. Chốn đây, que gươm thần còn lại cuối cùng trong 3 thanh gươm của Vua Lửa, Vua Gió và Vua Nước truyền tụng bấy lâu nay. Thế nhưng mà, để diện kiến thanh gươm thần này thì số người cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay khiến chúng tui càng háo hức. Dù đây là sự kiện đem ý nghĩa trọng đại với dân làng song tịnh chả một bóng người, chỉ có một số người già trong làng lục đục phai tìm Rơ Lan Hieo – người phụ tá cuối cùng của Vua Lửa đời thứ 14. Ông là người duy nhất còn lại biết các bài cúng, biết xin Yang chuyển que gươm về quácḥa điểm mới mà được Nhà nước xây dựng trong khuôn viên cụm di tích Plei Ơi bộc trực dưới chân núi Chư tôi Yang.

Rơ Lan Hieo bên các lễ vật khấn bài cúng gươm lần cuối cùng – khép lại miền huyền thoại Pơtao Apui.

Hỏi ra mới biết, trẻ con, phụ nữ tuyệt không dám đến gần mthir ia (lều để gươm của vua). Bởi lẽ trong suốt đời sống linh tính của họ, gươm thần là vật khôn thiêng, chỉ có người già, người có uy tín mới được tiếp cận diện kiến gươm thần. Trẻ em, phụ nữ lại gần về sẽ bị đau ớm. Chiếc trống, chiếc chiêng, ghè rượu là bảo vật truyền sang trọng nhiều đời Vua Lửa bấy lâu nay nằm vung phí lạnh trong căn nhà của Rơ Lan Hieo giờ được phủi lớp bụi dày đeo xuống chuẩn bị biếu buổi lễ. Nhìn chiếc trống, chiếc chiêng từng vang vọng trong các buổi cúng, Rơ Lan Hieo mắt đăm đăm nhìn xa xôi: “Đây là buổi cúng gươm cuối cùng mà Hieo thực hiện. Từ đây trở phắt, Hieo chớ cúng nữa đâu! Mình không phải là Pơtao Apui, mình chỉ cúng một lần này thôi!”.

Thanh gươm thần (chỉ còn đai đồng) cùng các “que gươm cận vệ” khác.

Đằng căn tặng̀i đã cũ chốn để que gươm thần của Vua Lửa, Rơ Lan Hieo tiến hành dọn dẹp chuẩn bị các thủ tục tặng bài cúng. Vóc dáng nhỏ bé, Rơ Lan Hieo vác cây mác dùng để đâm trâu trong các buổi cúng bắt đầu tiến hành ngờ lễ. Mà lại cây mác hàng chục năm đừng dùng tới đã cùn, mồ hôi ướt đẫm trên trán Hieo mà con trâu vẫn chửa chảy máu. May có một số người Tày cùng ngụ cư ở làng Plei Ơi đừng ngại tầm cử đã xúm vào cùng phụ Rơ Lan Hieo xẻ thịt con trâu biếu kịp giờ cúng.

Ghè rượu được má ra, con heo, con gà cũng đã được xẻ thịt. Cẩn trọng, Rơ Lan Hieo hút rượu từ ghè vào đong vào chiếc tủ́n đồng cổ được truyền sang bao đời Vua Lửa. Sau đó, ông lấy từ trong túi xách vào một củ giống củ riềng xắt từng miếng nhỏ hòa chung vào bao phủ́n rượu rồi Rơn Lan Hieo sít tặnǵng cất vào túi. Người phụ tá cho buổi cúng là Oi Phơ kính cẩn dùng lá chuối nhúng vào bao phủ́n đồng rắc lên tay Rơ Lan Hieo và Rơ Lan Hieo cũng làm ngược lại như vậy cho Oi Phơ. Tò mò, chúng mình hỏi thì Oi Phơ biếu biết: đó là củ Jrao hchich mà tiếng Jrai nghi ngờ̃a là “rửa sạch tội đụñi”, trước mỗi lần cúng gươm thần đều phải rửa sạch những dù uế trên người tham dự buổi cúng. Đồng thời, Rơ Lan Hieo vừa khấn vừa “rửa sạch” cho cái trống, cái chiêng của Vua Lửa và xung nói quanh căn chòi để gươm thần.

Rơ Lan Hieo – tiễn gươm về “chốn ở” mới.

Diện kiến gươm thần

Vừa tưới rượu cùng củ Jrao hchich vòng vèo lều, Rơ Lan Hieo bắt đầu lầm rầm khấn bằng tiếng Jrai và một lúc sau ông leo lên căn chòi lấy xuống một bọc vải trắng đựng thanh gươm, một cái gùi đã bắt đầu mục nát. Từ trên lều cao, Rơ Lan Hieo chật vật với chiếc gùi nặng đựng nhiều vật của Vua Lửa, cơ mà tuyệt nhiên Oi Phơ – người phụ tá buổi cúng giò dám đến gần. “Chỉ có Rơ Lan Hieo mới được chạm vào thanh gươm, chạm vào các vật của Pơtao Apui thôi”, Oi Phơ giải thích.

Trải tấm chiếu giữa đất, Rơ Lan Hieo bắt đầu lấy những đồ vật vốn là vật bất ly thân của các đời Vua lửa: một chiếc nhẫn đá, một rìu đá cổ, một khẩu súng hỏa rắn mối nhỏ (giò có đạn), một chiếc hồ gò bằng đá, một chiếc bao phủ́n đá, một chiếc bao phủ́n đồng... Và những mẩu đá thạch anh nhỏ khác. Lần giở tấm vải trắng cuộn tròn đã ngả màu và mục, Rơ Lan Hieo cẩn trọng dùng hai tay đỡ lần lượt 4 thanh gươm vào, tất cả đã đều hen suyễn gỉ và giò có vỏ gươm. Cầm que gươm chỉ có vành đai gươm bằng đồng còn vốn liếng những khoa văn của lửa và nước quyện rau mà lại lưỡi gươm cũng đã gỉ sét, Rơ Lan Hieo giới thiệu đây chính là gươm thần và 3 thanh gươm cơ là “pô vai long rneng gieo”: 3 gươm cận vệ. Chúng tớ trải quá sững sờ bởi thanh gươm thần vẩu mưa, gọi gió truyền qua hàng trăm năm với 14 đời Vua Lửa cũng phải cam chịu số phận của thời phòng chống.

Khu quần thể di tích Vua Lửa làng Plei Ơi dưới chân núi Chư tui Yang.

Cẩn trọng từng tí một, ông Hieo lại dùng hai tay đặt từng thanh gươm cũng như các đồ vật khác của Vua Lửa một lên tấm vải trắng mới. Chiếc đậýn đồng lại được Rơ Lan Hieo hút đầy rượu cần và gọt củ Jrao hchich vào mà lại lần này, Rơ Lan Hieo lấy mỗi miếng thịt nhỏ được cắt từ bộ phận: cù nhây, tim, thịt nách của 3 con vật cúng tế: trâu, lợn, gà bỏ vào chén đồng. Đủ các thâủ tục trên, Rơlan Hieo lần lượt tưới rượu lên thanh gươm mà như lời ông giải thích là cho gươm thần “ăn” và rửa sạch gươm thần. Đồng thời, Oi Phơ cũng u vốn dĩ sang trọng̉ lòng trâu, phần đùi thịt trâu đặt trước chỗ ngồi cúng của Rơ Lan Hieo. Nến được thắp lên, Rơ Lan Hieo ngồi xếp bằng, hai tay chắp lại như vái, miệng bắt đầu khấn: “Ơi Yàng, ơi Pơtao Apui, ơi thần hàng ngàn, hàng vạn. Bữa nay chúng tớ dâng lễ một con trâu, một con lợn, gà, ghè rượu cầu xin, tường báo đến các thần linh biết. Chúng tớ xin phép các Pơtao Apui biếu dân làng Plei Ơi chuyển gươm thần về chốn ở mới, chỗ chân núi Chư tui Yang. Chúng tui cầu xin các vị thần, các Pơtao tặng người làng sức khỏe, hòa thuận, mưa thuận gió hòa”.

Dứt lời khấn, Rơ Lan Hieo lặng lẽ cuốn tấm vải trắng bọc tất cả gươm thần cũng như các “gươm cận vệ khác”, những đồ vật của các Pơtao Apui sang các đời truyền lại được ông Hieo đặt vào chiếc gùi mới. Vai đưa gùi, hai tay nâng niu những báu vật cuối cùng còn lại của các đời Vua Lửa, Rơ Lan Hieo trớt bộ từ căn chòi, vượt sang trọng ruộng rẫy bước về núi Chư mình Yang – nơi đó huyện Phú Thiện đã xây dựng căn nhà để gươm trong quần thể di tích Vua Lửa Plei Ơi. Mắt nhìn thẳng, bàn chân bước từng bước từ tốn, Rơ Lan Hieo vượt trải qua cánh đồng tiễn đưa gươm thần về “chỗ ở” mới. Trời đương nắng bỗng chốc gió nổi lên, mây kéo che khuất ánh mặt trời như ở cõi khác các Pơtao Apui còn dõi theo buổi lễ cuối cùng này.

Minh Tân

			97 dò tâm tính

Từ khóa liên hệ:

Huyền thoại
Pơtao
chẳng ngai

Gửi bình luận mực tàu bạn

(*)Hụi và tên :
()()Địa chỉ Email :
mệnh điện thoại :
Địa chỉ :
Nội dung bình phẩm luận :(*)
(*)Mã xác nhận :

Danh thiếp tin tức xưa hơn

»Mưa Huế
»Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật Bài tặng̀i dân phòng miền Trung
»Huyền thoại về những Pơtao chả ngai (4)
»Điểm dừng chân chỗ Phố cổ
»Ngày 3-9 hằng năm là Ngày Âm nhạc Việt Nam
»Dự án Làm phim 48 giờ thâu hút 100 nhóm làm phim trẻ
»Huyền thoại về những Pơtao chả ngai vàng (3)
»Bao giờ có phim truyện về miền Trung?
»Cậu nhỏ trớn Nẵng ổ qua 3000 thí đổ choán ngôi bởi vì quán quân Giọng ca Việt Nhí Co.Opmart 2014
»đỡ cao chất lượng, hiệu quả trong sáng tạo văn học nghệ thuật

Phim Viễn Tưởng

Chủ Nhật, 28 tháng 9, 2014

Văn hóa văn nghệ,Huyền thoại về những Pơtao đừng ngai (5),Huyền thoại về những Pơtao không trung ngai (5) - Báo đánh an TP trợn Nẵng: CADN Online- Kết nối niềm tin

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét